Έργο Life El-bios: Προστατευόμενες Περιοχές Πιλοτικής Διερεύνησης

Το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου είναι το μεγαλύτερο χερσαίο Εθνικό Πάρκο της χώρας μας, με έκταση σχεδόν 2 εκατομμυρίων στρεμμάτων.

Η ιδιαίτερη οικολογική αξία του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, η οποία είναι αναγνωρισμένη σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, προκύπτει από το γεγονός ότι στα όρια του περικλείονται:

• 2 Εθνικοί Δρυμοί (Βάλια Κάλντα και Βίκου- Αώου)
• 11 περιοχές που ανήκουν στο Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών: «ΦΥΣΗ 2000» (NATURA 2000),
• 1 Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (το όρος Όρλιακας),
• 1 περιοχή χαρακτηρισμένη ως Βιογενετικό Απόθεμα (στο εσωτερικό της Βάλια Κάλντα),
• 1 σημαντικό τμήμα του Γεωπάρκου Βίκου – Αώου (μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων της UNESCO),
• 11 Καταφύγια Άγριας Ζωής.

Στην περιοχή βρίσκεται το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ο Σμόλικας (2.637m) και η επιβλητική οροσειρά της Τύμφης, ενώ εντός της προστατευόμενης περιοχής πηγάζουν οι ποταμοί Αώος, Βοϊδομάτης και Βενέτικος καθώς και οι παραπόταμοι του Αράχθου: Βάρδας και Ζαγορίτικος.

Σε όλη την έκταση του Εθνικού Πάρκου, φιλοξενούνται πολλά σπάνια, ενδημικά και απειλούμενα είδη συνθέτοντας μια εξαιρετική βιοποικιλότητα, η οποία καθορίζει και την ιδιαίτερη οικολογική αξία της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα απαντώνται περίπου 2.100 είδη φυτών, στα οποία περιλαμβάνονται εντυπωσιακά λουλούδια όπως διάφορα είδη άγριου κρίνου.

Στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου απαντώνται επίσης πάνω από 60 είδη θηλαστικών, κάποια εκ των οποίων σπάνια, όπως η καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), ο αγριόγατος (Felis sylvestris), η βίδρα (Lutra lutra), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), περισσότερα από 180 ειδών πουλιών, μεταξύ των οποίων ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), ο Χρυσαετός
(Aguila chrysaetos), καθώς και – περίπου 30 είδη ερπετών και 14 είδη αμφιβίων, μεταξύ των οποίων και ο αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris).

Στο πλαίσιο του έργου LIFE EL-BIOS, θα πραγματοποιηθεί απόκτηση δεδομένων σχετικών με τη βιοποικιλότητα μέσω καινοτόμων προσεγγίσεων στην περιοχή της Βάλια Κάλντα (Ειδική Ζώνη Διατήρησης GR1310002 του δικτύου Natura 2000) και τη Δρακόλιμνη – Όρος Τύμφη (Ζώνης Ειδικής Προστασίας GR 2130009).

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς εκτείνεται στην παραλιακή ζώνη της βορειοδυτικής Πελοποννήσου (από τον Πατραϊκό κόλπο & το ακρωτήριο Άραξος στα βόρεια, έως τα Λεχαινά & λίγο πριν την Κυλλήνη στα νότια). Είναι το μεγαλύτερο υγροτοπικό οικοσύστημα της Πελοποννήσου και αποτελεί Εθνικό Πάρκο από το 2009.

Η ιδιαίτερη οικολογική αξία του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιά, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, προκύπτει από το ότι διαθέτει τα κάτωθι:

• 2 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για Πουλιά & 3 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης που ανήκουν στο Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών «ΦΥΣΗ 2000» (NATURA 2000)
• Υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας της Σύμβασης Ramsar:
  – λιμνοθάλασσες Άραξος, Πρόκοπος και Κοτύχι
  – έλος της Λάμιας
• υγρά λιβάδια, ρέματα και ρυάκια
• εκτεταμένη παράκτια ζώνη με θίνες και αμμουδιές
• τα Μαύρα Βουνά (σύνολο ασβεστολιθικών λόφων)
• το εντυπωσιακό δάσος της Στροφυλιάς

Διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον ιδιαιτέρως υποστηρικτικό προς τη βιοποικιλότητα, η περιοχή φιλοξενεί ενδημικά και σπάνια φυτά, απειλούμενα ζώα και παράλληλα λειτουργεί ως κρίσιμος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά.

Ενδεικτικά, αντιπροσωπευτικά είδη φυτών του Εθνικού Πάρκου:

• η κουκουναριά (Pinus pinea)
• η χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis)
• η ήμερη βελανιδιά (Quercus ithaburensis subsp. macrolepis)
• η κενταύρια του Νιεδέρι (Centaurea niederi)
• η πετροραγία (Petroraghia graminea)
• το κολχικό (Colchicum parlatoris)
• ο κρίνος της θάλασσας (Pancratium maritimum)
• το αγριοκάλαμο (Phragmites australis)

Η περιοχή αποτελεί σταθμό μετανάστευσης για 263 είδη πουλιών:

• 15 είδη πουλιών χαρακτηρίζουν το Εθνικό Πάρκο ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά της Ελλάδας, ενώ 3 από αυτά είναι είδη παγκοσμίως απειλούμενα (βαλτόπαπια, μαυροκιρκίνεζο, λιμόζα).
• 11 είδη πουλιών περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.

Στο Εθνικό Πάρκο απαντώνται κοινά θηλαστικά όπως η αλεπού, ο σκαντζόχοιρος, ο λαγός, η νυφίτσα, ο ασβός, το κουνάβι, ενώ σημαντική είναι και η παρουσία μικροθηλαστικών όπως οι μυγαλές και οι νυχτερίδες, αλλά και απειλούμενων ειδών με μικρούς πληθυσμούς, όπως το τσακάλι και η βίδρα.

Την ερπετοπανίδα του Εθνικού Πάρκου αντιπροσωπεύουν:

• 12 είδη φιδιών (μεταξύ των οποίων το σπιτόφιδο και ο λαφιάτης που προστατεύονται ως είδη Κοινοτικού ενδιαφέροντος)
• 7 είδη σαυρών (ανάμεσά τους οι ενδημικές τοιχόσαυρες του Μοριά και το κεφαλλονίτικο κονάκι)
• 5 είδη χελωνών, δύο χερσαίες χελώνες (μεσογειακή και κρασπεδωτή), δύο νεροχελώνες (στικτή και γραμμωτή) και η απειλούμενη θαλάσσια χελώνα Caretta caretta, όλες προστατευόμενες σε ευρωπαϊκό ή και διεθνές επίπεδο.

Τα αμφίβια αντιπροσωπεύουν 8 είδη, ο κοινός τρίτωνας, ο δενδροβάτραχος, ο πράσινος φρύνος, ο χωματόφρυνος ή μπράσκα, ο βάτραχος της Ηπείρου, ο βαλκανοβάτραχος, ο πηδοβάτραχος και ο σπάνιος πηλοβάτης, ένα νέο υποείδος, ο πηλοβάτης της Χλόης.

Οι λιμνοθάλασσες του Εθνικού Πάρκου αποτελούν ιδανικά ενδιαιτήματα για τα ψάρια, πολλά από τα οποία αφορούν σε αλιευόμενα είδη με μεγάλη εμπορική αξία (κέφαλοι, τσιπούρες, λαβράκια).

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς αποτελεί μία από τις δύο πιλοτικές περιοχές του έργου LIFE EL-BIOS. Στο πλαίσιο του έργου, στην εν λόγω περιοχή θα πραγματοποιηθούν λήψεις και επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων για την καταγραφή και παρακολούθηση του υγροτοπικού οικοσυστήματος, αλλά και δεδομένα πεδίου, με έμφαση στο δάσος κουκουναριάς, στις λιμνοθάλασσες και στη παράκτια ζώνη.