Σύγχρονες τεχνολογίες για την καταγραφή & παρακολούθηση της βιοποικιλότητας της Ελλάδας στο πλαίσιο του έργου LIFE EL-BIOS

Οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να συμβάλλουν τα μέγιστα στη διάσωση του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων, όπως αποδείχθηκε από την πιλοτική χρήση τους σε δύο προστατευόμενες περιοχές της χώρας, στο πλαίσιο του έργου LIFE EL-BIOS.

Το έργο LIFE EL-BIOS (συνολικού προϋπολογισμού 2.571.132€) συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Πράσινο Ταμείο, με βασικό στόχο την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος για τη Βιοποικιλότητα της Ελλάδας.

Πλέον του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος για τη Βιοποικιλότητα της χώρας, μια από τις δράσεις του έργου αφορά στην πιλοτική χρήση καινοτόμων μεθόδων για την καταγραφή δεδομένων βιοποικιλότητας σε δύο προστατευόμενες περιοχές της χώρας:

• στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και
• στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς

Απώτερος στόχος της συγκεκριμένης δράσης του έργου LIFE EL-BIOS είναι τα αποτελέσματα της πιλοτικής χρήσης καινοτόμων μεθόδων, να αποτελέσουν το έναυσμα για την ευρύτερη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών και καινοτόμων προσεγγίσεων, για την παρακολούθηση της βιοποικιλότητας σε εθνικό επίπεδο.

Μέθοδοι καταγραφής δεδομένων βιοποικιλότητας

Α) Μη-επανδρωμένα συστήματα εναέριας χαρτογράφησης (Unmanned Aerial Vehicles – UAVs)
(Υλοποίηση: Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης)

Ομάδα επιστημόνων του έργου LIFE EL-BIOS στο πεδίο

Πραγματοποιήθηκε καταγραφή εικόνων πολύ υψηλής ανάλυσης που περιλαμβάνουν την ανακλώμενη από τα οικοσυστήματα της περιοχής ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στο ορατό, αλλά και μη ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Η ανάλυση των εικόνων με ειδικούς αλγόριθμους θα επιτρέψει την εξαγωγή δεικτών βιοποικιλότητας για τις πιλοτικές περιοχές καθώς και δεικτών για την υγεία και την κατάσταση διατήρησης των οικοσυστημάτων της περιοχής.

Μη-επανδρωμένο σύστημα εναέριας χαρτογράφησης (UAV)

Καταγραφή δεδομένων μέσω μη-επανδρωμένων συστημάτων εναέριας χαρτογράφησης (UAVs)

Β) Συστήματα επίγειας χαρτογράφησης
(Υλοποίηση: Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης)

Σε κατάλληλα επιλεγμένες δειγματοληπτικές περιοχές, συλλέχθηκαν τρισδιάστατα νέφη σημείων μέσω τριών διαφορετικών τύπων τρισδιάστατων σαρωτών laser. Μέσω της τρισδιάστατης απεικόνισης και ανάλυσης θα αναγνωριστούν πρότυπα που θα επιτρέψουν την εξαγωγή κατάλληλων δεικτών που θα περιγράφουν την κατακόρυφη δομή των οικοσυστημάτων.

Συστήματα επίγειας χαρτογράφησης

Γ) Αυτόνομο δίκτυο ασύρματων αισθητήρων για την εξ αποστάσεως συλλογή δεδομένων
(Υλοποίηση: Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)

Στην περιοχή της Βάλια Κάλντα τοποθετήθηκαν συνολικά 10 κόμβοι συλλογής βιομετρικών δεδομένων και ήχου. Τα βιομετρικά/ μετεωρολογικά δεδομένα που συλλέγονται περιλαμβάνουν την υγρασία, την ατμοσφαιρική πίεση και τη θερμοκρασία. Τα δεδομένα ήχου υπόκεινται σε ειδική επεξεργασία που επιτρέπει την αναγνώριση και καταγραφή πληθυσμών ζώων, καθώς και την αναγνώριση ήχων που αποδίδονται σε ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. ήχος μηχανής) που τυχόν διαταράσσει το οικοσύστημα. Απώτερος στόχος της αξιοποίησης των δεδομένων ήχου είναι μεταξύ άλλων και η έγκαιρη ενημέρωση των αρχών για παράνομη ανθρώπινη παρέμβαση στις προστατευόμενες περιοχές.

ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ: Αυτόνομο δίκτυο ασύρματων αισθητήρων

ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ: Αισθητήρες και μικρόφωνα σε δένδρα

Στη Δρακόλιμνη Τύμφης τοποθετήθηκε ένας αυτόνομος κόμβος 9 αισθητήρων, οι οποίοι καταγράφουν παραμέτρους σχετικά με την ποιότητα του νερού, όπως pH, θερμοκρασία αέρα, θερμοκρασία νερού, ηλεκτρική αγωγιμότητα, θολότητα, χλωροφύλλη, διαλυμένο οξυγόνο, ιόν αμμωνίου NH4+ και νιτρικό ιόν NO3-.

ΔΡΑΚΟΛΙΜΝΗ: Εγκατάσταση Κόμβου / Σύνδεση φωτοβολταΪκών με μπαταρίες / Κεραία αναμετάδοσης

Τα δεδομένα βιοποικιλότητας που συλλέγονται μέσω αυτών των αυτόνομων δικτύων ασύρματων αισθητήρων υποβάλλονται σε επεξεργασία και τροφοδοτούν αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίοι παρέχουν την απαραίτητη πληροφόρηση στους επιστήμονες της βιοποικιλότητας και στους σχετικούς ενδιαφερόμενους για τη βιοποικιλότητα, και υποβοηθούν την έγκαιρη και εμπεριστατωμένη λήψη αποφάσεων.

Δ) Κύβος δεδομένων Παρατήρησης Γης | LIFE EL-BIOS Earth Observation Data Cube
(Υλοποίηση: Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης)

Επιλεγμένοι δείκτες βιοποικιλότητας ενσωματώθηκαν σε έναν κύβο δεδομένων Παρατήρησης Γης, για την παρακολούθηση της βιοποικιλότητας μέσω επεξεργασμένων πυκνών χρονοσειρών δορυφορικών εικόνων του προγράμματος Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανάλυση των άμεσα διαθέσιμων ‘χαρτογραφικών προϊόντων Παρατήρησης Γης’ (Earth Observation products) προβλέπεται να αποδώσει επιπλέον δείκτες για την παρακολούθηση πιέσεων & απειλών για τη βιοποικιλότητα.

Οι δείκτες αυτοί αποσκοπούν στην αποτύπωση, σε όλη την ελληνική επικράτεια, διαφορετικών πτυχών της κατάστασης των φυσικών και τεχνητών οικοσυστημάτων, εστιάζοντας σε δύο σημαντικούς τομείς: α) στην υπάρχουσα κατάσταση και β) στις απειλές & πιέσεις (καθώς και στις επιπτώσεις αυτών).

Το έργο LIFE EL-BIOS υλοποιείται από:

• το Πράσινο Ταμείο (Συντονιστής)
• τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.),
• το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών (ΑΠΘ – ΤΑΤΜ),
• το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων,
• το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών,
• το Ευρωπαϊκό Θεματικό Κέντρο Πανεπιστημίου Μάλαγας,
• την Εταιρεία Μελετών ΟΛΥΜΠΟΣ.

Μάθετε περισσότερα για το έργο LIFE EL-BIOS: https://biodiversity-greece.gr

Μάθετε περισσότερα για τη συγκεκριμένη δράση στο πλαίσιο του έργου LIFE EL-BIOS: https://biodiversity-greece.gr/news/